Laat het oude waardig sterven
Hoe kan het dat we met al ons menselijk vernuft toch zo hopeloos in de shit zijn beland? Eigenlijk is het simpel: We zijn goed in aanpassing, maar slecht in transitie.
Die aanpassing maakt dat we fantastisch concrete problemen kunnen oplossen. Maar zaken die taai zijn, diep en verweven, daar komen we niet uit. We proberen eromheen te bewegen. Vandaar: in de shit.
Transitie vraagt om twee zaken die in de wereld van politiek, media, bedrijfsleven en innovatie geen plek hebben, namelijk: met waardigheid afscheid nemen van het oude en het nieuwe met zorg en aandacht verwelkomen. Dat past niet zomaar in beleid, een wet of een plan. Daarom lukt het ook niet met de huidige vorm van bestuur die we hebben. Het vraagt om rituelen, verhalen, ontmoetingen – om cultuur. Een atelier van aandacht. Een kraamkamer van mogelijkheden.
Er zijn mensen die hierin thuis zijn.
En er zijn plekken voor.
Kunnen we die mensen en die plekken meer ruimte geven?
Kunnen we, in tijden van verandering, erkennen dat iets dat pril en kwetsbaar is niet meteen kan concurreren met het oude, maar onze koestering verdient?
In dit artikel voor Kunsten '92 laat ik zien hoe kunst - in de vorm van rituelen, verhalen, ontmoetingen - ruimte maakt voor loslaten en verwelkomen, voor transitie dus. Als laboratorium van aandacht. Als een kraamkamer van mogelijkheden.
Zeeduiken als titelbeeld
De komende tijd kun je bovenaan elke nieuwe editie van de Tegentijd een beeld verwachten uit de serie Des Levens van kunstenaar Bruno van den Elshout. Jaarrond duikt hij in zee, en maakt dan een foto van hoe het in-zee-zijn er op dat moment uitziet en hoe het voelt. De serie Des Levens is een vervolg op zijn bekende project NEW HORIZONS uit 2012. Destijds bracht Bruno bracht een jaar ieder uur lang de Noordzeehorizon in beeld, toen nog veilig vanuit de verte met een zelfbouwde machine. Nu door zelf het beeld, de zee, en het leven in te duiken - en er volwaardig deel van uit te maken.
Je kunt de serie Des Levens bijna-dagelijks zien groeien op Bruno's Instagram-pagina.
Het leven op de Veluwe krijgt een stem
Een groep mensen die zich 'Hoeders van de Veluwe' schreef een bundel waarin de stem te horen is dieren, planten, bomen, insecten – én zij die nog niet geboren zijn. Ze laten hiermee zien hoe kwetsbaar het leven op de Veluwe is. Elke soort vertelt zijn eigen verhaal. Soms zacht, soms fel. Maar altijd invoelbaar. Want achter elke mos, bij of salamander zit een wereld die raakt aan de onze. En als zij verdwijnen, verliezen wij iets van onszelf.
De adder zegt bijvoorbeeld:
Soms schrik ik mensen af.
Maar ik ben niet op zoek naar conflict.
Mijn beet is mijn laatste redmiddel, niet mijn natuur.
Ik ben herinnering aan wildernis, aan niet-menselijke orde.
Ik leef zonder bezit, zonder pad, zonder haast.
Voor wie het wil zien, belichaam ik evenwicht – tussen zichtbaar en onzichtbaar, stilte en kracht.
En geef tegendruk…
Het ministerie van Defensie wil meer ruimte op de Veluwe: extra oefeningen, helikopters en drones. Dat bedreigt de rust, stilte en samenhang van het grootste aaneengesloten natuurgebied van ons land.
Hoeders van de Veluwe bestaat uit een groeiende groep organisaties die zich inzetten voor natuur, landschap en toekomstige generaties. Samen staan we voor een Veluwe die niet als restgebied wordt behandeld, maar als waardevol geheel dat recht heeft op bescherming.
Teken (zo snel mogelijk! vandaag dus…) hier de oproep van Hoeders van de Veluwe.
Jessica den Outer in Singer Laren
Waarom is een bedrijf een rechtspersoon en een bos niet? Is dat niet scheef?
Aan de hand van inspirerende voorbeelden uit het buitenland illustreert Jessica den Outer hoe de mens-natuur relatie zich kan weerspiegelen in het recht. Wat betekent dat voor de natuur in Nederland? Wat verandert er als de Waddenzee rechten krijgt? En hoe kan jij helpen om deze verandering in gang te zetten?
Jessica den Outer heeft een academische achtergrond in milieurecht en schreef het veelgeprezen boek Rechten voor de Natuur.
Op zondagmiddag 13 juli geeft zij een lezing in Singer Laren, als onderdeel van de expositie Wij Zijn Natuur.
Krijgen walvissen rechten?
Inheemse leiders van eilanden in de Stille Oceaan werken samen met hun overheden aan de allereerste wet ter wereld die walvissen tot rechtspersonen maakt. Hierdoor kunnen ze vertegenwoordigd worden in de rechtbank en kunnen hun belagers ter verantwoording worden geroepen.
De status van rechtspersoon zou een krachtige daad van rechtvaardigheid zijn, die walvissenbescherming kan herstellen, inheems rentmeesterschap kan eren en het mogelijk maakt om verlies en schade voor walvissen door decennialang misbruik juridisch aan te vechten.
Jij kunt helpen om geschiedenis te schrijven voor de walvissen… Teken hier de petitie.
Open call Afgehaakt Nederland
Werk jij als maker met mensen die hun vertrouwen in de overheid kwijt zijn? Zie jij verhalen in de randen van de stad, de stilte van het platteland, of in je eigen buurt? Wil je een haakje bieden aan mensen die zich niet meer herkennen in het publieke gesprek?
Of je nu komt uit de Randstad, een grensregio, een aandachtswijk, of elders — als jij de brug kunt bouwen tussen deze stemmen met jouw kunst, dan zijn wij er om jou te ondersteunen.
Fonds ZOZ zoekt makers die:
– Verhalen vangen van afgehaakte Nederlanders;
– Stereotypen bevragen;
– Lokale perspectieven versterken buiten de Randstad;
– Wellicht zelf systeemfouten hebben meegemaakt en dit omzetten in artistiek werk.
Voor de open call Afgehaakt Nederland kan je de quickscan doorlopen, je kan zowel voor een ‘project’ als ‘onderzoek’ een aanvraag indienen.
Deadline: 1 augustus 2025 om 23:59
De komende weken is er veel Tegentijd - wat minder vaak in je mailbox, maar hopelijk juist meer in je leven.
PS Je ziet dat we nu via Substack de nieuwsbrief versturen. Je kunt dus reageren en een bericht achterlaten via de icoontjes bovenaan. Het doen van een maandelijkse bijdrage is ook heel eenvoudig - en die zijn nodig om de brief in de lucht te houden!
Als betaalde abonnee krijg je dezelfde nieuwsbrief, maar help je ons om ook kunstenaars en vormgevers te betalen die hun werk leveren.
AGENDA
11 jul t/m 14 sep // WANDELING // Audiowandeling Het kanaal spreekt // Alkmaar //
lees meer…
wo 16 jul // EVENT // Pitstop in tijden van prestatiedruk // Amsterdam // lees meer…
18 aug t/m 27 sep // ACTIE // Friends of the Forest // Doorn // lees meer…
19 aug // WORKSHOP // Finding Common Ground // Boxtel // lees meer…
22 aug t/m 5 sep // WORKSHOP // Luistersessies voor Aardlingen // lees meer…
23 aug t/m 23 sep // ACTIE // Creative Community Action Days on farms // Verschillende locaties // lees meer…
zo 7 sep // WORKSHOP // Seizoenscircel // Den Bosch // lees meer…
wo 10 sep // WORKSHOP // Het onderwijssysteem spreekt - Collectieve opstellingen // Utrecht // lees meer…
vr 12 sep // WORKSHOP // Pansori workshop - De vloeistoffen en het bindweefsel // Herwijnen // lees meer…
za 13 sep // MEETING // Humanistisch Verbond: Actieve Hoop // Den Haag // lees meer…
zo 14 sep en 16 nov // WORKSHOP // Aarde Opstellingen 2-daagse // Nuenen // lees meer…
wo 17 sep en 24 sep // WORKSHOP // Schrijfbeleving Schrijf een boom // Nijmegen // lees meer…
za 20 sep // WORKSHOP // Schrijf je vrij - Schrijfretraite // Nijmegen // lees meer…
26 t/m 28 sep // WORKSHOP // Spelen om te helen // Nijmegen // lees meer…
Dankjewel voor het delen van www.hoedersvandeveluwe.nl, Merlijn!